Dziecko też powinno mieć obowiązki

Dziecko już od najmłodszych lat powinno mieć obowiązki, bo jeśli nie spotka się z nimi w domu, to spotka się z nimi w przedszkolu – a im później je pozna, tym trudniej będzie mu je przyjąć a nam egzekwować.
Obowiązki są niezbędne, gdyż uczą dzieci odpowiedzialności. Za wykonanie ich dzieci należy chwalić, gdyż pochwała daje satysfakcję i buduje poczucie własnej wartości. Obowiązki nie mogą przekraczać jednak jego możliwości, a zadaniem rodzica jest ich ocenienie.

Są rodzice, którzy wszystko robią za swoje małe dzieci, bo tak jest szybciej, prościej i bez awantur. Są też tacy, którzy uważają, że dzieciństwo jest od zabawy, a kilkulatek jeszcze zdąży się napracować w swoim życiu, więc należy go jak najdłużej we wszystkim wyręczać. Bywają wreszcie rodzice, którzy wymagają od przedszkolaka absolutnego porządku w pokoju i ciągłego pomagania w domowych obowiązkach, bo czego Jaś się nie nauczy... Wszyscy ci rodzice nie mają racji. Bo kilkulatek powinien mieć obowiązki, ważne tylko, by były one dobrane do jego wieku i możliwości.

Obowiązki trzylatka

Trzylatek może (i powinien!) sprzątać po sobie zabawki, odkładać rzeczy (buty, książeczki itd.) na miejsce. Pamiętaj jednak, że od dziecka w takim wieku nie można wymagać, by sprzątało zabawki od razu po każdej zakończonej zabawie. Może np. umówicie się, że porządek w pokoju robicie pod koniec dnia? Na początek pokaż dziecku, jak ma on wyglądać (gdzie schować misie, jak poukładać klocki itp.).
Trzylatek może także pomagać w różnych domowych sprawach: rozpakowywać zakupy, wykonywać polecenia typu „przynieś-wynieś", podawać solniczkę, pilota itd., wkładać ubranka do kosza na brudy, pomagać w karmieniu domowych zwierząt.

Obowiązki czterolatka

Czterolatek oprócz obowiązków, które już ma, może dodatkowo nakrywać do stołu, wkładać zakupy do lodówki i sztućce do odpowiednich przegródek, a także ścierać kurze. Pamiętaj, by te nowe zadania przydzielać mu stopniowo i pozytywnie go zachęcać, np. „Zobacz, jakie piękne pomidory i pyszne serki. Teraz włożymy je do lodówki, by były świeże. Chodź, pomożesz mi i zobaczysz, w którym miejscu powinny leżeć".

Obowiązki pięciolatka

Taki zuch spokojnie poradzi sobie ze sprzątaniem ze stołu po posiłku. Warto zrobić z tego rytuał, np. dziecko może sprzątać ze stołu zawsze po kolacji (na początek warto to robić wspólnie z dzieckiem i zwracać mu uwagę, co i gdzie odstawić). Warto też teraz nauczyć dziecko, że ubrania należy odkładać do szafy (odkładać, tzn. złożyć i odłożyć na odpowiednią półkę, a nie wrzucić byle jak).

Obowiązki sześciolatka

Sześcioletnie dziecko da sobie radę z podlewaniem kwiatów i przygotowywaniem prostych posiłków. Takie wspólne gotowanie to zresztą dla sześciolatka wielka frajda – czuje się pomocny, ważny, bo mama wierzy w jego siły, a samodzielnie zrobione kanapki smakują zupełnie inaczej niż te, które pierwszy raz widzi się dopiero na talerzu.

Obowiązki i wymagania

Ten podział jest oczywiście bardzo umowny, bo jedne dzieci radzą sobie  z wypełnianiem obowiązków lepiej, a inne gorzej. Najważniejsze jest to, by kolejne obowiązki przydzielać kilkulatkowi stopniowo i dostosowywać je do jego aktualnych umiejętności. Zbyt wysoko ustawiona poprzeczka zniechęca.

Opieka nad rodzeństwem to nie obowiązek kilkulatka!
Na kilkulatka zdecydowanie nie powinna spadać opieka nad młodszym rodzeństwem. Przypilnować pięć minut od czasu do czasu? Ok. Pobawić się chwilę? Jak najbardziej. Ale nic ponadto. Kilkulatek nie może zajmować się „na poważnie" młodszym rodzeństwem, być wpychany w rolę rodzica, bo nie jest jeszcze do tego gotowy. To za duża odpowiedzialność.

Ułatwiaj i bądź konsekwentny

Pamiętaj, aby dziecko mogło wywiązać się z jakiegoś obowiązku, musi wiedzieć musi w ogóle wiedzieć, że go ma i na czym on polega. Każde nowe zadanie omów z dzieckiem, wytłumacz na czym polega, powiedz dlaczego ważne dla każdego z was. Obowiązki należy stopniować w miarę jak dziecko rośnie.
Jeśli nasze prośby i zachęty nie wywołują żadnych reakcji i dziecko nie pali się do pomocy należy wspólnie z dzieckiem ustalić plan działania. Należy  wprowadzić system nagród.
Nie zawsze odbywa się bez problemów. Czasem dzieci zaczynają się przeciwstawiać. Najważniejsza jest konsekwencja. Gdy sami nie będziemy przestrzegać tego co ustaliliśmy, nie ma szans na to, by przestrzegało tego dziecko.

Nie przerywaj i nie zabieraj zabawy

Pamiętaj, aby nie poprzestawać tylko na stawianiu wymagań – zrób wszystko, aby dziecku ułatwić wywiązanie się z obowiązku. Postaraj się, aby czas przeznaczony na obowiązki nie konkurował z czasem, który dziecko może spędzić na podwórku lub na innej zabawie. Pamiętaj, że zabawa tak samo jest ważna jak wcześniej.

Obowiązki przedszkolaka to czysty zysk

Wypełnianie obowiązków uczy dzieci samodzielności, odpowiedzialności, systematyczności, wykonywania rozmaitych zadań, cierpliwości i wytrwałości. Przedszkolak, który ma obowiązki, staje się bardziej zaradny, potrafi zadbać o siebie i swoje otoczenie, nabiera dobrych nawyków.

Gdy dorośnie lepiej sobie radzi w życiu dorosłym, osiąga lepsze wyniki w szkole, łatwiej znajduje pracę, lepiej radzi sobie w relacjach interpersonalnych. Gdy powierzamy dziecku obowiązki  okazujemy mu zaufanie, kształtujemy jego wiarę w siebie i jego możliwości. Uczymy go zdrowych zasad bycia członkiem zespołu.

Bibliografia:
1. J. Juula „Twoja kompetentna rodzina”
2.A. Kast- Zahn „Każde dziecko może nauczyć się reguł”
3. K.Steede „10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców”

Opracowała: Marzanna Rogowicz